Teologia - jednolite studia magisterskie

II. KWALIFIKACJE ABSOLWENTA

Absolwent powinien posiadać gruntowną wiedzę teologiczną oraz elementy wiedzy z zakresu biblistyki i filozofii. Powinien być zapoznany z elementami wiedzy z zakresu nauk humanistycznych i społecznych. Absolwent powinien znać język obcy na poziomie biegłości B2 Europejskiego Systemu Opisu Kształcenia Językowego Rady Europy oraz umieć posługiwać się językiem specjalistycznym z zakresu teologii. Absolwent powinien być przygotowany do pracy w kościelnych i świeckich instytucjach i ośrodkach zajmujących się podejmowaniem działań i świadczeniem usług edukacyjno-kulturowych oraz profilaktyką społeczną. Oprócz przygotowania do podejmowania pracy w różnych instytucjach absolwent powinien posiadać wiedzę i umiejętności niezbędne do pełnienia różnych ról społecznych. Po ukończeniu specjalności nauczycielskiej (zgodnie ze standardami kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela) absolwent powinien być przygotowany do nauczania religii w szkołach objętych systemem oświaty. Absolwent powinien mieć świadomość potrzeby ustawicznego kształcenia oraz umiejętności podejmowania samodzielnych badań i kontynuowania edukacji na studiach trzeciego stopnia (doktoranckich).

III. RAMOWE TREŚCI KSZTAŁCENIA    

III.1 GRUPY TREŚCI KSZTAŁCENIA, MINIMALNA LICZBA GODZIN ZAJĘĆ ZORGANIZOWANYCH ORAZ MINIMALNA LICZBA PUNKTÓW ECTS

III.2 SKŁADNIKI TREŚCI KSZTAŁCENIA W GRUPACH, MINIMALNA LICZBA GODZIN ZAJĘĆ ZORGANIZOWANYCH ORAZ MINIMALNA LICZBA PUNKTÓW ECTS

4a – teologia rzymskokatolicka, prawosławna i starokatolicka

4b – teologia ewangelicka

4a lub 4b – inne teologie chrześcijańskie

III.3 WYSZCZEGÓLNIENIE TREŚCI I EFEKTÓW KSZTAŁCENIA

A. GRUPA TREŚCI PODSTAWOWYCH

1. Kształcenie w zakresie historii filozofii

Treści kształcenia: Historia filozofii od epoki starożytnej do współczesności. Pojęcia, problemy i koncepcje filozofii greckiej – presokratycy, Sokrates i szkoły sokratyczne, Platon i akademia ateńska, Arystoteles i perypatetycy. Szkoły filozofii rzymskiej i wczesnej myśli chrześcijaństwa – patrystyka grecka i łacińska, recepcja platonizmu i arystotelizmu. Spory dialektyków z antydialektykami. Okres rozkwitu myśli średniowiecznej – logika, metafizyka, filozofia przyrody, szkoły teologiczne, złoty wiek scholastyki i schyłku średniowiecza. Nurty i koncepcje najważniejszych przedstawicieli filozofii odrodzeniowej (XIV–XVI wieku). Pojęcia, problemy i koncepcje filozofii nowożytnej (XVII–XIX wieku) – empiryzm, racjonalizm, naturalizm, spirytualizm, deizm, myśl społeczna. Orientacje i stanowiska filozofii XX wieku. Najnowsze nurty filozoficzne – fenomenologia, filozofia analityczna, filozofia dialogu, filozofia egzystencji, filozofia życia, hermeneutyka, neokantyzm, neopozytywizm, pragmatyzm i neopragmatyzm, personalizm, postmodernizm, strukturalizm i poststrukturalizm, psychoanaliza, szkoła frankfurcka, szkoła lwowsko-warszawska.

Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: dostrzegania i rozumienia problemów świata i człowieka; nadawania historycznego sensu pojęciom: determinizm, dialog, interpretacja, język, metoda naukowa, porozumienie, postęp poznawczy, prawda, racjonalizm, relatywizm, rozumienie, sens życia, świadomość, wyjaśnianie, wolność; samodzielnych i systematycznych studiów w zakresie historii myśli filozoficznej.

2. Kształcenie w zakresie logiki i teorii poznania

Treści kształcenia: Język jako narzędzie poznania i komunikacji – język jako system znaków, metajęzyk, język naturalny a język sztuczny, kategorie składniowe, nazwy i zdania. Definiowanie, klasyfikacja, podział logiczny. Logika klasyczna – rachunek zdań i rachunek predykatów w ujęciu semantycznym i syntaktycznym (system dedukcji naturalnej, system aksjomatyczny). Rachunek zbiorów i relacji. Elementy teorii mnogości. Podstawowe pojęcia syntaktyki i semantyki logicznej – niesprzeczność, zupełność, wynikanie, interpretacja, model. Elementy logiki nieklasycznej, logiki pragmatycznej, logiki formalnej oraz metalogiki. Koncepcje teorii poznania. Podstawowe pojęcia epistemologiczne (opisowe i normatywne) – w szczególności pojęcie poznania, wiedzy i prawdy. Możliwości i granice poznania, źródła poznania, przedmiot poznania, podmiot poznania. Klasyczne i nieklasyczne definicje prawdy. Właściwości prawdy i kryterium prawdy.

Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: precyzyjnego i poprawnego formułowania myśli; argumentowania i analizy pojęciowej w aspekcie formalno-strukturalnym; krytycznej analizy poznania i rezultatów poznania.

3. Kształcenie w zakresie etyki

Treści kształcenia: Miejsce etyki w obszarze teologii i filozofii. Etyka a etologia. Podstawowe pojęcia z zakresu etyki – wartości, normy i oceny, powinności i cnoty moralne, ideały i sankcje moralne. Osoba ludzka. Prawa moralne. Sumienie. Kształtowanie i ewoluowanie zasad etycznych. Normy etyki europejskiej. Problemy współczesnej etyki i metaetyki.

Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: analizy zagadnień etycznych; wartościowania ludzkiego postępowania i etycznej kwalifikacji czynu; analizy i oceny współczesnych problemów i konfliktów moralnych; kształtowania sądów i postaw moralnych człowieka.

4. Kształcenie w zakresie biblistyki Starego Testamentu

Treści kształcenia: Księgi historyczne, prorockie, mądrościowe – autorstwo, kontekst historyczno-kulturowy, pochodzenie, aspekty literackie. Główne tematy i treści teologiczne ksiąg Starego Testamentu. Analiza egzegetyczno-teologiczna wybranych tekstów.

Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: rozumienia ksiąg Starego Testamentu; interpretowania ksiąg Starego Testamentu w kontekście historycznym, literackim i teologicznym.

5. Kształcenie w zakresie biblistyki Nowego Testamentu

Treści kształcenia: Księgi Nowego Testamentu – pochodzenie, autorstwo, środowisko powstania, kontekst historyczno-kulturowy, aspekty literackie. Główne tematy i treści teologiczne ksiąg Nowego Testamentu. Analiza egzegetyczno-teologiczna wybranych tekstów.

Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: odczytywania i interpretowania tekstów Nowego Testamentu z perspektywy historycznej, literackiej i teologicznej.

6. Kształcenie w zakresie teologii fundamentalnej

Teologia rzymskokatolicka

Treści kształcenia: Zaistnienie Objawienia Bożego w historii. Wiara jako odpowiedź na objawienie. Uzasadnienie wiarygodności Objawienia. Motywowanie Boskiego posłannictwa Jezusa Chrystusa (transcendentna świadomość, motywacja). Uzasadnienie Boskiego ustanowienia Kościoła o określonej strukturze organizacyjnej. Kościół jako przekaziciel Objawienia w historii. Misja Kościoła w świecie.

Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: rozumienia podstawowych prawd chrześcijaństwa w aspekcie jego wiarygodności – także w odniesieniu do innych religii; podejmowania aktualnych zagadnień w dialogu z przedstawicielami rożnych orientacji światopoglądowych.

Teologia ewangelicka, prawosławna i starokatolicka

Treści kształcenia: Koncepcje teologii fundamentalnej – teologia fundamentalna jako teologia apologetyczna, jako nauka o istocie i uprawomocnieniu teologii, jako nauka o istocie i uprawomocnieniu wiary. Metody teologii fundamentalnej. Objawienie jako fundament wiary – jego postaci i możliwości ludzkiej percepcji. Wiara i rozumienie – struktura i uwarunkowania chrześcijańskiego rozumienia w wierze. Kerygmat i język orędzia biblijnego – próby jego reinterpretacji. Wiara i jej znaczenie egzystencjalne. Historyczne istnienie Jezusa i Jego zmartwychwstanie. Prawda historyczna w ewangeliach – Jezus historii a Chrystus wiary. Istota chrześcijaństwa. Znaczenie chrześcijaństwa dla człowieka i świata. Geneza i natura Kościoła. Kościół i Kościoły. Chrześcijaństwo a inne religie.

Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: rozumienia swoistości wypowiedzi teologicznych; ujmowania istoty Objawienia i wiary; uzasadniania wiarygodności religii chrześcijańskiej; nakreślania relacji między wiarą a rozumem; rozpoznawania współczesnego kontekstu chrześcijaństwa; formułowania argumentów na rzecz wiary w dyskusji z niewierzącymi, wątpiącymi oraz wyznawcami innych religii.

7. Kształcenie w zakresie teologii dogmatycznej/dogmatyki

Treści kształcenia: Pojęcie dogmatu. Chrześcijańskie i wyznaniowe pryncypia teologii dogmatycznej. Protologia – o Bogu jedynym w Trójcy Osób i o stworzeniu. Antropologia teologiczna. Chrystologia i soteriologia. Pneumatologia. Eklezjologia. Sakramentologia. Charytologia. Mariologia. Eschatologia.

Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: interpretowania i posługiwania się pojęciami z zakresu teologii dogmatycznej; rozumienia głównych prawd wiary w aspekcie historycznym i egzystencjalnym.

8. Kształcenie w zakresie teologii moralnej/etyki teologicznej

Treści kształcenia: Zarys historii teologii moralnej. Dogmatyczne uwarunkowania teologii moralnej. Pismo święte w teologii moralnej. Antropologia teologiczno-moralna. Prawo moralne. Sumienie. Czyn ludzki. Aretologia. Grzech i nawrócenie. Współczesny kontekst nauczania moralności. Ewangelizacja i dialog. Moralność życia małżeńskiego i rodzinnego. Chrześcijańska wizja świata i postawa chrześcijan. Wizja życia we wspólnocie. Etyka życia gospodarczego. Teologia pracy i zawodu. Etyka ekologiczna. Wspólnota narodowa i państwowa. Etyka polityczna. Etyka życia międzynarodowego.

Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: odkrywania w doktrynalnych prawdach wiary implikacji moralnych; analizowania zagadnień etycznych; wartościowania ludzkiego działania i etycznej kwalifikacji czynu z perspektywy wiary i nauki Kościoła.

B. GRUPA TREŚCI KIERUNKOWYCH

1. Kształcenie w zakresie religiologii

Treści kształcenia: Obszar badań religiologicznych. Nauki religiologiczne. Typologia religii. Geneza religii. Istota Najwyższa i jej kult u ludów pierwotnych. Filozoficzne interpretacje religii, jej istoty i funkcji. Teologiczna interpretacja genezy religii. Problem zbawienia w religiach. Chrześcijaństwo a główne religie światowe. Dialog międzyreligijny i jego teologiczne podstawy.

Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: rozumienia istoty religiologii; rozumienia zagadnień religii przeszłości oraz religii współczesnych; identyfikowania chrześcijaństwa w kontekście innych religii; podejmowania dialogu międzyreligijnego na różnych poziomach.

2. Kształcenie w zakresie patrologii

Treści kształcenia: Elementy historii patrologii. Poznanie życia, twórczości, teologii i duchowości Ojców Kościoła i najwybitniejszych pisarzy starożytnego Kościoła myśli greckiej i łacińskiej.

Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: interpretowania źródeł patrystycznych z zakresu historii teologii oraz rozwoju dogmatów i kształtowania ortodoksji; wykorzystywania wiedzy z zakresu patrologii w studiach teologicznych oraz działalności pastoralnej.

3. Kształcenie w zakresie historii Kościoła

Treści kształcenia: Początki i rozwój chrześcijaństwa w okresie Cesarstwa Rzymskiego – okres starożytny. Rozwój chrześcijaństwa w średniowieczu łacińskim i greckim. Początki chrześcijaństwa w Polsce. Chrześcijaństwo w epoce nowożytnej – reformy chrześcijaństwa, reformacja, walki religijne, próby zjednoczeniowe (unie). Chrześcijaństwo wobec nowożytnego sekularyzmu, laicyzacji i oświecenia. Znaczenie chrześcijaństwa w Polsce nowożytnej. Chrześcijaństwo epoki najnowszej (wieku XIX i XX). Chrześcijaństwo wobec doktryn politycznych – nacjonalizmu, systemów totalitarnych. Kościół wobec kwestii społecznych. Chrześcijaństwo i ruchy ekumeniczne. Sobór Watykański II. Kościół w Polsce rozbiorowej i w Polsce XX wieku.

Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: interpretowania źródeł historycznych z zakresu historii Kościoła; rozumienia posłannictwa Kościoła w określonym kontekście społeczno-politycznym; rozumienia kontekstu teologicznego, kulturowego oraz
społeczno-politycznego przemian w Kościele i w świecie.

4a. Kształcenie w zakresie teologii duchowości

Treści kształcenia: Kwestie metodologiczne teologii duchowości. Elementy historii duchowości. Antropologiczno-teologiczne podstawy życia duchowego. Rozwój życia duchowego. Cechy duchowości. Środki i sposoby życia duchowego. Duchowość kapłańska, życia konsekrowanego i laikatu. Współczesne zagrożenia chrześcijańskiego życia duchowego.

Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: posługiwania się wiedzą teoretyczną i praktyczną z zakresu kierownictwa duchowego; analizy i oceny współczesnych problemów życia duchowego i jego zagrożeń.

4b. Kształcenie w zakresie symboliki

Treści kształcenia: Symbolika – wiedza o Kościołach i wyznaniach. Starokościelne symbole wiary. Rodziny i tradycje kościelne. Podstawowe dokumenty wyznaniowe. Ustrój i obrzędowość kościelna. Elementy statystyki wyznań. Kościoły wobec zagadnień ekumenicznych.

Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: rozumienia podstaw dogmatycznych oraz życia religijnego Kościołów i wspólnot chrześcijańskich; charakteryzowania i porównywania liturgii i obrzędowości religijnej Kościołów i wspólnot chrześcijańskich; korzystania z wiedzy w zakresie geografii religii; rozumienia postawy Kościołów i wspólnot chrześcijańskich wobec problemów współczesności.

5. Kształcenie w zakresie ekumenizmu

Treści kształcenia: Pojęcie i zasady ekumenizmu. Historia ruchu ekumenicznego. Światowa Rada Kościołów. Ekumenizm Soboru Watykańskiego i dokumentów posoborowych. Dokumenty Kościołów odnoszące się do ruchu ekumenicznego i współpracy chrześcijan. Dialogi doktrynalne. Porównanie wyznań chrześcijańskich. Modele jedności chrześcijan. Pastoralny wymiar ekumenizmu. Duchowość ekumeniczna.

Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: rozumienia specyfiki wyznaniowej Kościołów oraz uwarunkowań dążeń ekumenicznych; prowadzenia dialogu ekumenicznego z zachowaniem tolerancji i postawy wyznaniowo otwartej.

6. Kształcenie w zakresie teologii pastoralnej/praktycznej

Treści kształcenia: Dzieje teologii pastoralnej/praktycznej. Działy i modele teologii pastoralnej/praktycznej. Teologiczne, psychologiczne i społeczne podstawy duszpasterstwa. Koncepcje i metody duszpasterstwa. Rodzaje duszpasterstwa.

Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: rozumienia koncepcji i specyfiki duszpasterstwa; rozpoznawania podstawowych modeli duszpasterstwa; prowadzenia pracy duszpasterskiej w różnych sytuacjach.

7. Kształcenie w zakresie liturgiki

Treści kształcenia: Historia liturgii/nabożeństw. Teologia liturgii. Sakramenty. Teksty liturgiczne. Rok liturgiczny – święta. Liturgia a pobożność chrześcijańska.

Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: wyjaśniania i komentowania liturgii w różnych jej aspektach; rozumienia znaczenia liturgii w życiu chrześcijańskim.

8. Kształcenie w zakresie katechetyki

Treści kształcenia: Podstawowe pojęcia katechetyczne. Dokumenty katechetyczne Kościołów. Cele katechezy. Natura katechezy. Modele katechetyczne. Formy katechezy – nauczanie religii w szkole, duszpasterstwo katechetyczne w parafii. Programowanie katechezy. Przekazywanie słowa Bożego, nauczanie katechetyczne, wychowanie chrześcijańskie.

Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: rozumienia uwarunkowań działalności katechetycznej – w tym w Polsce; prowadzenia katechezy w różnych warunkach.

9. Kształcenie w zakresie prawa kanonicznego/wyznaniowego

Treści kształcenia: Źródła prawa kanonicznego. Najwyższa władza w Kościele. Prawo wewnętrzne Kościołów. Normy ogólne – pojęcie prawa kościelnego, ustawy kościelne, zwyczaj kościelny, reskrypty, przywileje, dyspensy, osoby fizyczne i prawne. Kościół partykularny. Prawo wyznaniowe. Relacje państwo–związki wyznaniowe w Konstytucji. Osobowość prawna związków wyznaniowych i ich jednostek organizacyjnych. Regulacja spraw majątkowych i podatkowych. Ochrona prawna małżeństwa i rodziny. Działalność oświatowo-wychowawcza i charytatywna instytucji wyznaniowych. Stowarzyszenia wiernych. Dostęp do mediów. Ochrona prawna uczuć religijnych. Związki wyznaniowe jako podmiot umów międzynarodowych.

Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: rozumienia przepisów prawa kanonicznego/wyznaniowego; stosowania przepisów prawa kanonicznego/wyznaniowego w różnych sytuacjach.

IV. PRAKTYKI

Praktyki powinny trwać nie krócej niż 4 tygodnie.

Zasady i formę odbywania praktyk ustala jednostka uczelni prowadząca kształcenie.

V. INNE WYMAGANIA

1.      Programy nauczania powinny przewidywać zajęcia z zakresu wychowania fizycznego – w wymiarze 60 godzin, którym można przypisać do 2 punktów ECTS; języków obcych – w wymiarze 120 godzin, którym należy przypisać 5 punktów ECTS; technologii informacyjnej – w wymiarze 30 godzin, którym należy przypisać 2 punkty ECTS. Treści kształcenia w zakresie technologii informacyjnej: podstawy technik informatycznych, przetwarzanie tekstów, arkusze kalkulacyjne, bazy danych, grafika menedżerska i/lub prezentacyjna, usługi w sieciach informatycznych, pozyskiwanie i przetwarzanie informacji – powinny stanowić co najmniej odpowiednio dobrany podzbiór informacji zawartych w modułach wymaganych do uzyskania Europejskiego Certyfikatu Umiejętności Komputerowych (ECDL – European Computer Driving Licence).

2.      Programy nauczania powinny obejmować treści poszerzające wiedzę ogólną w wymiarze nie mniejszym niż 60 godzin, którym należy przypisać nie mniej niż 3 punkty ECTS.

3.      Programy nauczania powinny przewidywać naukę języka łacińskiego lub języka biblijnego (hebrajskiego, greckiego) w wymiarze 120 godzin, którym należy przypisać 5 punktów ECTS.

4.      W programach nauczania należy uwzględnić odpowiednie do wymienionych wyznań treści z zakresu teologii fundamentalnej. W przypadkach innych wyznań niż wymienione należy wybrać jeden z zakresów kształcenia.

5.      Za przygotowanie pracy magisterskiej i przygotowanie do egzaminu dyplomowego student otrzymuje 20 punktów ECTS.

ZALECENIA

1.      Wskazana jest znajomość języka angielskiego, niemieckiego lub rosyjskiego w stopniu umożliwiającym samodzielne czytanie tekstów fachowych.

lista kierunków:

Teologia - studia jednolite magisterskie