Informacja naukowa i bibliotekoznawstwo - studia I stopnia

II. KWALIFIKACJE ABSOLWENTA

Absolwent powinien posiadać ogólną wiedzę dotyczącą źródeł informacji, procesów informacyjnych oraz z zakresu informacji naukowej i bibliotekoznawstwa. Powinien znać metody i techniki stosowane w procesach informacyjno-bibliotecznych. Powinien posiadać umiejętności sprawnego wyszukiwania, selekcji i oceny jakości informacji oraz tworzenia informacji (w tym bibliotecznych narzędzi informacji o zbiorach, serwisów www, baz danych). Powinien znać metody pracy z czytelnikami i użytkownikami informacji oraz kształcenia użytkowników. Powinien umieć promować działalność biblioteczną, informacyjną oraz z zakresu czytelnictwa. Powinien znać prawo autorskie, biblioteczne i informacyjne.

Absolwent powinien być przygotowany do pracy w różnych instytucjach działających w sferze komunikacji publicznej, kultury, edukacji, biznesu, nauki i administracji zajmujących się gromadzeniem, opracowaniem i udostępnianiem dokumentów i zbiorów informacji o dokumentach oraz systemami informacyjnymi. Powinien być przygotowany do pracy w: wszystkich typach bibliotek, ośrodkach i centrach informacji, pracowniach bibliograficznych, wydawnictwach, archiwach, księgarniach, a także szkolnictwie – po ukończeniu specjalności nauczycielskiej (zgodnie ze standardami kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela). Powinien umieć wykorzystać zdobytą wiedzę i umiejętności z zachowaniem zasad etycznych.

Absolwent powinien: być przygotowany do rozwiązywania problemów zawodowych, umieć pracować w zespole oraz umieć sprawnie komunikować się z otoczeniem. Powinien ponadto wykazywać się: otwartością na zmiany, innowacyjnością oraz umiejętnością przystosowywania się do zmieniającego się środowiska. Powinien mieć wpojone nawyki ustawicznego kształcenia i doskonalenia zawodowego. Absolwent powinien znać język obcy na poziomie biegłości B2 Europejskiego Systemu Opisu Kształcenia Językowego Rady Europy oraz umieć posługiwać się językiem specjalistycznym niezbędnym do wykonywania zawodu. Absolwent powinien być przygotowany do podjęcia studiów drugiego stopnia.

III. RAMOWE TREŚCI KSZTAŁCENIA   

III.1 GRUPY TREŚCI KSZTAŁCENIA, MINIMALNA LICZBA GODZIN ZAJĘĆ ZORGANIZOWANYCH ORAZ MINIMALNA LICZBA PUNKTÓW ECTS 

III.2 SKŁADNIKI TREŚCI KSZTAŁCENIA W GRUPACH, MINIMALNA LICZBA GODZIN ZAJĘĆ ZORGANIZOWANYCH ORAZ MINIMALNA LICZBA PUNKTÓW ECTS

III.3 WYSZCZEGÓLNIENIE TREŚCI I EFEKTÓW KSZTAŁCENIA     

A. GRUPA TREŚCI PODSTAWOWYCH

1. Kształcenie w zakresie komunikacji społecznej i medialnej

Treści kształcenia: Definicja, cechy i funkcje komunikacji społecznej oraz medialnej, procesy komunikowania się w społeczeństwie. Typologia środków i form komunikowania. Komunikacja masowa. Etyka komunikacji. Język jako narzędzie różnych typów komunikacji (literackiej, naukowej). Propaganda i reklama jako formy komunikowania. Public relations – definicje, strategie, zastosowania.

Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: rozumienia podstawowych pojęć i modeli z zakresu komunikacji społecznej i medialnej; analizowania procesów informacyjnych w oparciu o podstawowe pojęcia i modele; rozumienia społeczno-komunikacyjnych aspektów procesów informacyjnych i bibliotecznych.

2. Kształcenie w zakresie systemów komunikowania w nauce

Treści kształcenia: Naukoznawstwo – przedmiot, zakres, cele, metody. Pojęcie nauki. Hipotezy i prawa naukowe. Postęp w nauce. Rewolucje naukowe. Społeczne funkcje nauki. Metody badawcze w nauce. Języki nauki. Terminologia naukowa. Klasyfikacja nauk i piśmiennictwa naukowego. Psychologia i socjologia nauki. Naukometria. Polityka naukowa. Organizacja nauki, instytucje naukowe. Popularyzacja nauki. Model uczonego w dziejach nauki.

Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: rozumienia podstawowych pojęć z dziedziny naukoznawstwa i z zakresu rozwoju nauki; rozumienia wpływu rozwoju nauki na doskonalenie systemu komunikacji naukowej i narzędzi służących komunikowaniu w nauce; rozumienia opisu i interpretacji związków organizacji nauki z kształtowaniem polityki informacyjnej i rozwojem instytucji informacyjnych.

3. Kształcenie w zakresie metod zarządzania

Treści kształcenia: Zarządzanie – istota i funkcje. Instytucja jako obiekt zarządzania. Struktury organizacyjne. Style i składniki kierowania. Metody projektowania systemów zarządzania. Aspekty etyczne zarządzania

Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: rozumienia podstawowych pojęć z zakresu zarządzania i istoty metod zarządzania; wykorzystywania elementów wiedzy o istocie i metodach zarządzania do opisu i analizy instytucji bibliotecznych i systemów informacyjnych; rozpoznawania form organizacyjnych instytucji bibliotecznych i systemów informacyjnych.

4. Kształcenie w zakresie historii kultury

Treści kształcenia: Kultura w naukach humanistycznych i społecznych. Potoczne i naukowe rozumienie kultury. Kultura jako forma komunikowania społecznego. Wzory kulturowe. Kultura narodowa, masowa, kontrkultura. Tradycja. Kultura symboliczna. Wzorce kulturowe. Zarys dziejów kultury europejskiej i pozaeuropejskiej. Kultura nowożytnej Europy. Starożytność i jej wpływ na kulturę współczesnej Europy. Chrześcijaństwo i jego wpływ na kulturę współczesnej Europy.

Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: rozumienia i rozróżniania różnych podejść do definiowania kultury; wykorzystywania wiedzy o kulturze; odczytywania, rozumienia i interpretowania określonych symboli kultury.

5. Kształcenie w zakresie nauki o książce, bibliotece i informacji

Treści kształcenia: Bibliotekoznawstwo (nauka o bibliotece) i bibliologia (nauka o książce, księgoznawstwo): przedmiot, terminologia, struktura, modele badawcze, rozwój, wzajemne relacje, aspekty funkcjonalne i komunikacyjne. Metodologia: proces badawczy, źródła informacyjne a źródła do badań naukowych, typologia źródeł – ocena wiarygodności i autentyczności, metody badawcze. Promocja i organizacja badań nad książką i biblioteką. Geneza i historia informacji naukowej: przedmiot, pole badawcze, struktura, terminologia i metodologia informacji naukowej, współczesne nurty badawcze nauki o informacji (kognitywizm, cybersemiotyka). Kierunki badań informacji naukowej: etyka informacji, filozoficzne zagadnienia informacji, informacja a teoria chaosu, informacja a demokracja, informetria, Internet, ocena jakości informacji, prawna ochrona informacji, społeczeństwo informacyjne, teoria wyszukiwania, webometria. Informacja naukowa na tle innych dyscyplin naukowych. Działalność informacyjna – stan obecny i perspektywy, ośrodki badawcze w Polsce i na świecie, stowarzyszenia, badacze.

Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: rozumienia i stosowania podstawowej wiedzy o książce, bibliotece i informacji oraz jej miejscu w systemie dyscyplin naukowych; doboru, oceny i interpretacji źródeł do badań; wykorzystania różnych koncepcji nazwy, statusu, przedmiotu oraz problematyki nauki o książce, bibliotece i informacji; analizowania i porównywania różnych kierunków badań podejmowanych współcześnie w zakresie nauki o książce, bibliotece i informacji; analizy działalności naukowej ośrodków badawczych oraz badaczy.

6. Kształcenie w zakresie czytelnictwa

 Treści kształcenia: Czytelnictwo wśród innych form komunikacji społecznej. Metody i techniki badań czytelnictwa. System książki. Współczesna wiedza o czytelnictwie (lektologia). Czytanie w ujęciu komunikacyjnym, psychologicznym i socjologicznym. Komunikacja literacka, liternet i komunikacja nieliteracka. Publiczność czytelnicza – zasięg, wybory, preferencje. Specjalne grupy czytelników. Promocja książki i czytelnictwa. Alfabetyzacja, przysposobienie czytelnicze, literackie i elektroniczne. Metody pracy z użytkownikami bibliotek.

Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: rozpoznawania i rozumienia uwarunkowań, prawidłowości i stanu czytelnictwa; rozumienia zasad kształtowania umiejętności oraz zjawisk czytelniczych i komunikacyjnych; stosowania terminologii naukowej w badaniach i analizie zjawisk czytelniczych; stosowania metod i technik badań czytelniczych; stosowania w praktyce zawodowej nowoczesnych metod pracy z czytelnikiem.

B. GRUPA TREŚCI KIERUNKOWYCH

1. Kształcenie w zakresie analizy i opracowania dokumentów

Treści kształcenia: Formaty danych w systemach informacyjno-wyszukiwawczych i bibliotecznych. Metadane. Języki informacyjno-wyszukiwawcze. Indeksowanie dokumentów. Normalizacja w zakresie opracowania dokumentów, informacji i wymiany danych na nośnikach elektronicznych.

Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: posługiwania się podstawową terminologią dotyczącą dokumentów; posługiwania się podstawową terminologią dotyczącą języków informacyjno-wyszukiwawczych; rozpoznawania typów dokumentów; wykorzystania metodyki tworzenia różnych typów reprezentacji dokumentów; indeksowania dokumentów; posługiwania się metodyką bibliograficzną w tworzeniu spisów bibliograficznych; posługiwania się narzędziami informatycznymi istotnymi dla tworzenia i przetwarzania reprezentacji dokumentów; posługiwania się dokumentami normalizacyjnymi w zakresie tworzenia reprezentacji dokumentów.

2. Kształcenie w zakresie bibliotekarstwa

Treści kształcenia: Podstawy prawne działalności bibliotek. Typologia, funkcje i zadania bibliotek. Współpraca bibliotek. Charakterystyka podstawowych procesów bibliotecznych – zarządzanie zbiorami bibliotecznymi, ochrona i digitalizacja zbiorów, automatyzacja bibliotek. Zawód bibliotekarza i kształcenie bibliotekarzy, warsztat informacyjny bibliotekarza, etyka zawodu bibliotekarza. Podstawy budownictwa bibliotecznego i wyposażenia bibliotek.

Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: interpretowania i stosowania przepisów prawa dotyczących organizacji i funkcjonowania bibliotek oraz wykonywania zawodu bibliotekarza; stosowania zasad etycznych w pracy zawodowej; stosowania terminologii z zakresu praktyki bibliotekarskiej, typologii i zadań bibliotek; charakterystyki podstawowych procesów bibliotecznych; posługiwania się zintegrowanymi systemami automatyzacji bibliotek.

3. Kształcenie w zakresie historii książki i bibliotek

Treści kształcenia: Przemiany w wytwarzaniu, rozpowszechnianiu i użytkowaniu książki w świecie i w Polsce od starożytności do XXI wieku na tle historii kultury i życia społecznego: (1) geneza, rozwój i funkcje pisma, (2) wynalazek druku i jego konsekwencje, (3) forma, typologia i funkcje dawnej książki. Narodziny i rozwój prasy. Repertuar wydawniczy. Księgarstwo. Systemy kontroli – przywileje, koncesje, cenzura. Ewolucja bibliotek – rodzajów, organizacji, architektury, księgozbiorów, funkcji. Bibliofilstwo. Kultura czytelnicza i jej przemiany.

Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: rozumienia procesów rozwoju i funkcji społecznej książki i bibliotek; systematyzacji i periodyzacji zjawisk w dziejach: książki i bibliotek, pisma, drukarstwa, księgarstwa, bibliotekarstwa i czytelnictwa; interpretowania zjawisk bibliologicznych w szerszym kontekście wiedzy i w odniesieniu do epok.

4. Kształcenie w zakresie społecznych kontekstów działalności biblioteczno-informacyjnej oraz problematyki użytkowników informacji

Treści kształcenia: Kategoryzacja użytkowników informacji. Potrzeby informacyjne człowieka. Zachowania informacyjne. Monitorowanie i analiza potrzeb informacyjnych. Typologia i organizacja usług informacyjnych bibliotek. Wykorzystanie Internetu w świadczeniu usług informacyjnych. Metodyka pracy z użytkownikami w bibliotece. Kształcenie użytkowników informacji, information literacy. Książka, biblioteka, usługa informacyjna dla dzieci i młodzieży oraz osób niepełnosprawnych. Promocja bibliotek, informacji i czytelnictwa. Public relations w bibliotekach i działalności informacyjnej. Interakcja człowiek – komputer i interfejsy użytkownika.

Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: rozumienia kompleksowej problematyki związków działalności bibliotecznej i informacyjnej z otoczeniem społecznym; planowania i prowadzenia badań oraz wyników dotyczących użytkowników informacji; opracowywania programów kształcenia z zakresu korzystania z bibliotek i informacji dla różnych grup użytkowników; stosowania różnych form pracy edukacyjnej i usług informacyjnych w odniesieniu do różnych kategorii użytkowników; stosowania strategii i technik public relations w działalności bibliotecznej i informacyjnej.

5. Kształcenie w zakresie projektowania i oceny systemów i usług informacyjnych i bibliotecznych

Treści kształcenia: Podstawowe komponenty i typologia systemów informacyjno-wyszukiwawczych oraz serwisów www. Metodyka projektowania systemów informacyjno-wyszukiwawczych – projektowanie i tworzenie baz danych oraz serwisów www. Architektura informacji. Ocena jakości systemów informacyjno-wyszukiwawczych, baz danych i serwisów www.

Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: rozumienia kompleksowej problematyki teoretyczno-typologicznej związanej z bazami danych, serwisami www oraz systemami informacyjno-wyszukiwawczymi (SIW); stosowania specjalistycznej terminologii; projektowania i tworzenia baz danych; projektowania architektury informacji i tworzenia serwisów www; stosowania metod, technik i wskaźników oceny różnych aspektów SIW, serwisów www oraz baz danych.

6. Kształcenie w zakresie zagadnień wydawniczych i księgarskich

Treści kształcenia:. Współczesny ruch wydawniczy – wydawnictwa i ich typologia, organizacja produkcji wydawniczej, specjalizacja ośrodków i wydawców, serie wydawnicze. Typografia i inne techniki publikowania. Poligrafia jako przykład sztuki i rzemiosła. Prawo autorskie i wydawnicze. Funkcje księgarstwa. Rynek książki. Charakterystyka asortymentu księgarskiego. Rodzaje księgarń, ich klientela i formy działalności. Kluby książki. Marketing. Eksport. Import. Organizacja współczesnego księgarstwa w Polsce i na świecie. Międzynarodowe i krajowe targi książki jako impreza handlowa i promocyjna. Księgarnie internetowe – zasady funkcjonowania, promocja książki w Internecie.

Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: rozumienia funkcji, organizacji i tendencji rozwojowych działalności wydawniczej i księgarskiej w Polsce i na świecie; rozumienia, analizowania i uogólniania zjawisk i procesów zachodzących w produkcji wydawniczej oraz na rynku książki; identyfikowania wzajemnych zależności zachodzących między tymi zjawiskami a działalnością biblioteczną i informacyjną; stosowania w praktyce różnych form reklamy i promocji książki.

7. Kształcenie w zakresie źródeł i wyszukiwania informacji

Treści kształcenia: Charakterystyka form zapisu informacji. Budowa, typologia, przegląd i charakterystyka źródeł informacji ogólnych i specjalnych. Metodyka bibliograficzna. Internet jako środowisko informacyjne. Metody i techniki wyszukiwania informacji w źródłach tradycyjnych oraz elektronicznych – lokalnych i zdalnych. Selekcja i ocena źródeł informacji.     

Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: opisu oraz analizy architektury informacji i zawartości różnych typów źródeł informacji drukowanych i elektronicznych; stosowania heurystyki informacyjnej; posługiwania się narzędziami do wyszukiwania informacji w sieci; rozpoznawania, selekcjonowania i doboru źródeł informacji w zdefiniowanych sytuacjach wyszukiwawczych; doboru wyspecjalizowanych narzędzi wyszukiwania informacji w Internecie dostosowanych do konkretnych potrzeb informacyjnych; oceny i selekcji sposobów wyszukiwania; świadomego konstruowania efektywnych strategii wyszukiwania informacji w Internecie; stosowania metod, technik i wskaźników oceny rezultatów wyszukiwania.

IV. PRAKTYKI

Praktyki powinny trwać nie krócej niż 4 tygodnie.

Zasady i formę prowadzenia praktyk ustala jednostka uczelni prowadząca kształcenie.

V. INNE WYMAGANIA

1.      Programy nauczania powinny przewidywać zajęcia z zakresu wychowania fizycznego – w wymiarze 60 godzin, którym można przypisać do 2 punktów ECTS; języków obcych – w wymiarze 120 godzin, którym należy przypisać 5 punktów ECTS; technologii informacyjnej – w wymiarze 30 godzin, którym należy przypisać 2 punkty ECTS. Treści kształcenia w zakresie technologii informacyjnej: podstawy technik informatycznych, przetwarzanie tekstów, arkusze kalkulacyjne, bazy danych, grafika menedżerska i/lub prezentacyjna, usługi w sieciach informatycznych, pozyskiwanie i przetwarzanie informacji – powinny stanowić co najmniej odpowiednio dobrany podzbiór informacji zawartych w modułach wymaganych do uzyskania Europejskiego Certyfikatu Umiejętności Komputerowych (ECDL – European Computer Driving Licence).

2.      Programy nauczania powinny zawierać treści poszerzające wiedzę humanistyczną (szczególnie z zakresu filozofii, literatury polskiej i powszechnej, historii Polski i historii powszechnej, socjologii) w wymiarze nie mniejszym niż 60 godzin, którym należy przypisać nie mniej niż 3 punkty ECTS.

3.      Programy nauczania powinny przewidywać zajęcia z zakresu ochrony własności intelektualnej, bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ergonomii.

4.      Kształcenie powinno obejmować wszystkie treści podstawowe oraz treści kierunkowe, z co najmniej czterech zakresów kształcenia w wymiarze 45 godzin każdy z wybranych zakresów.

5.      Przynajmniej 50% zajęć powinny stanowić seminaria, ćwiczenia lub konwersatoria.

6.      Za przygotowanie do egzaminu dyplomowego (w tym za przygotowanie pracy dyplomowej, jeśli przewiduje ją program nauczania) student otrzymuje 10 punktów ECTS.

ZALECENIA

1.      Wskazana jest znajomość języka angielskiego.

2.      Wskazane jest, aby w realizacji programu nauczania w zakresie treści kierunkowych zapewniony był kontakt studentów z warsztatem działalności bibliotecznej, informacyjnej, wydawniczej i księgarskiej. Wskazane jest, aby studenci mieli: możliwość pracy z dokumentami tradycyjnymi i elektronicznymi wszelkich typów; dostęp do różnych źródeł informacji – w tym zautomatyzowanych baz danych, czasopism elektronicznych i bibliotek wirtualnych); możliwość korzystania ze specjalistycznego oprogramowania do: zintegrowanych systemów automatyzacji bibliotek, tworzenia baz danych, serwisów www oraz wykonywania zadań graficznych. Wskazane jest, aby część zajęć była prowadzona w formie zajęć terenowych i wizyt w instytucjach bibliotecznych, centrach i oddziałach informacji lub innych instytucjach książki.

lista kierunków: